دان روبوستا: حقایق و طعم آن

قهوه یکی از مورد علاقه ترین نوشیدنی های مردم است به خصوص در روزهایی که پرمشغله، خواب‌آلود یا بی حوصله هستند. روش ها و محصولات مختلف بسیاری در زمینه قهوه وجود دارند که بسیاری از ما آنها را امتحان می کنیم، اما شاید اکثرمان وقتی برای کسب اطلاعات در خصوص دانه های قهوه نمی گذاریم و بدون هیچ دانشی در مورد آنها انواعی از دانه ها را خریداری و  آسیاب کرده و می‌نوشیم.

دانه های قهوه ای که در طول روز از آن استفاده می کنیم به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند: دان روبوستا و دان عربیکا. این دو دانه را به راحتی می توان از یکدیگر تشخیص داد. قهوه عربیکا طعم ملایم تری دارد و همین امر آن را محبوب کرده است. در حالیکه روبوستا دانه ای سخت‌، در برابر شرایط دشوار مقاوم و علاوه بر این، طعمی قوی و اسیدی دارد. البته، دان روبوستا برای اسپرسو بسیار مناسب بوده و در بیشتر مکان ها مصرف می شود.

بیایید کمی بیشتر در مورد این دانه، حقایق پشت آن‌، طعم‌ها و حتی دلایلی مبنی بر اینکه چرا پرطرفدار هست صحبت کنیم.

تاریخچه دان روبوستا

قهوه روبوستا در دهه1800 در کنگو کشف شد. دان روبوستا در جنگل های استوایی در اوگاندا یافت می‌شوند. در واقع، کشف این قهوه درب جدیدی را به دنیای سایر قهوه ها باز کرد. این دانه در زمین های پست و با ارتفاع بالا رشد می کند.

پس از اینکه این دانه دچار بیماری گیاهی به نام زنگ گیاهی شد و تمام سیلان ها را مبتلا کرد و بیشتر محصولات را از بین برد؛ آن را به سمت جنوب آسیای شرقی منتقل کردند. ناگفته نماند که گیاه این قهوه در برابر بیماری ها بسیار مقاوم تر از سایر گیاهان قهوه است و همین امر باعث شد که تولدی دوباره در کشت و برداشت قهوه در منطقه جنوب آسیا شرقی صورت بگیرد.

با این حال با شروع جنگ جهانی دوم و مبارزه برای استقلال در آفریقا سرعت کشت و برداشت این محصول کاهش یافت. البته حمایت دولت های جدید آفریقایی به تجارت دان روبوستا کمک کرد و باعث شد تا این محصول دوباره اوج بگیرد و به رشد خود ادامه دهد.

با گسترش روبوستا به سایر نقاط جهان، از جمله آسیا و شمال برزیل، کشورهای دیگر با دیدن رشد عظیم آن شروع به پرورش گیاه روبوستا کردند. امروزه ویتنام در زمینه تولیدکنندگی و رشد این گیاه در صدر قرار دارد و به لطف کشف این دانه و مقاومت بی نظیر آن این کشور دومین تولیدکننده بزرگ قهوه در جهان محسوب می شود.

انواع مختلف دانه های قهوه روبوستا چیست؟

به طور کلی دان روبوستا دو نوع است:

• نگاندا: به معنای بوته های گسترده است.
• ارکتا: به معنای بوته های بلند است.

گیاه این قهوه پیوندی و دو رگه می باشد و هیبریدهای متفاوتی را به وجود میاورد. بسیاری از این هیبریدها به عنوان مثال کاتیمورها و سارچیمورها وقتی که کاشته شده و به فروش می رسند، برچسب عربیکا می‌خورند. اما به دلیل اینکه در ترکیب ژن آنها روبوستا وجود دارد باعث شده است که بیماری‌های گیاهی را مانند زنگ قهوه بیشتر تحمل کنند و دوام بیاورند.

در ابتدا گیاه روبوستا طرفداران زیادی نداشت و اصطلاحاً به آن آدم بده داستان می گفتند و تا سالیان سال روبوستا را هم نژاد و خویشاوند عربیکا می دانستند؛ اما برخی از اکتشافات اخیر این موضوع را رد کرد. در اصل از طریق این گیاه شگفت انگیز گیاه عربیکا به وجود آمد. حتی این دو در طبیعت با یکدیگر پیوند ایجاد می کنند. برای اثبات این موضوع، در نیمه قرن بیستم هیبرید تیمور به چشم خورد.

طعم دان روبوستا

طعم دانه های قهوه باتوجه به محلی که کشت می شوند و نحوه مراقبت آنها در طول دوره ی رشدشان متفاوت است و نمی توان دقیقاً طعم خاصی را عنوان کرد به ویژه در مورد دان روبوستا.

از آنجا که گیاهان روبوستا سخت تر هستند، روش های خشک کردن و برداشت آنها مانند عربیکا نیست. با توجه به این مسئله، شما با نوشیدن قهوه روبوستا هم طعم های تند و تلخ و هم مزه سوختگی را تجربه خواهید کرد.

اما به طور کلی، دانه ی روبوستا مزه لذیذ و دلنشینی شبیه به شکلات تلخ، آجیل (به خصوص بادام) و حتی ویسکی می دهد، همچنین عمده ترین تفاوتی که آن را از دانه ی عربیکا قابل تشخیص و متمایز می‌کند، اسیدیته بالا است.

اگر می خواهید آسان تر شکل روبوستا را از عربیکا تشخیص بدهید؛ به این نکته دقت کنید که اگر در یک منبع پرورش یافته باشد رنگ خاکی را دارد که در آن رشد کرده است. به علاوه، با این موضوع طعم آن هم مشخص می شود. با این حال، در نهایت در هر شرایطی طعم شکلاتی خود را خواهد داشت.

مزایای دان روبوستا

دان روبوستا مزایای بسیاری برای گفتن دارد که در ادامه به برخی از آنها پرداخته ایم تا شما را بیشتر از قبل با این قهوه آشنا کنیم و دلیل جذاب بودنش را بهتر متوجه شوید.

مقاومت

همانطور که پیش تر ذکر شد، گیاه روبوستا می تواند در شرایط رشد سخت، ارتفاعات و نیز در برابر بیماری های گیاهی بسیار مقاومت کند. همین عوامل باعث شده اند که روبوستا علاوه بر اینکه محبوبیت بالایی داشته باشد برای کشاورزان هم پرسود بوده و تجارت و عملکرد خوبی داشته باشند.

تهیه آنها آسان تر است.

با اینکه عربیکا دانه مرغوب تری است، اما روند کشت و برداشت خسته کننده و کُندی دارد. اینجاست که دانه های روبوستا پیشی می گیرند؛ زیرا نیاز نیست که حتماً از فرآیند “خیس و مرطوب” که بسیار وقت گیر و دشوار است استفاده کرد و می توان به صورت خشک آنها را فراوری کرد. همین امر کشاورزان را برای کشت این محصول بیشتر کمک می کند.

میزان کافئین بیشتر

یکی از دلایلی که بیشتر مردم به سراغ این دانه می روند، درصد کافئین بالای آن است. دان روبوستا دوبرابر بیشتر از دانه های عربیکا کافئین دارد و این نکته باعث شده که از آن در اسپرسوها به خصوص اسپرسوی ایتالیایی استفاده کنند.

هزینه

اگر برای خرید قهوه به مغازه های محله ی خود بروید، متوجه می شوید که قیمت قهوه عربیکا از روبوستا بیشتر خواهد بود که بسیار هم منطقی است؛ زیرا همانطور که پیش تر توضیح داده ایم شرایط کشت و برداشت گیاهان روبوستا دشوار هستند.